– Czym był stan wojenny? To był powrót do źródeł władzy komunistycznej, do 1945 roku – mówił we wtorek w Warszawie prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, wręczając byłym działaczom opozycji demokratycznej odznaczenia państwowe. Uroczystość zorganizowano w 35. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.
Odznaczenia – Ordery Odrodzenia Polski oraz Krzyże Wolności i Solidarności – wręczono na terenie aresztu przy ul. Rakowieckiej, gdzie w latach stalinizmu komuniści katowali i zabijali żołnierzy podziemia niepodległościowego. W okresie PRL w więzieniu mokotowskim przetrzymywano też działaczy opozycji demokratycznej.
– Tutaj, na mocy dekretu sierpniowego (z 31 sierpnia 1944 roku), mordowano polskich patriotów – przypomniał prezes IPN, zwracając uwagę na symbolikę miejsca – wciąż funkcjonującego aresztu, w którego murach w 2017 roku powstanie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Jak podkreślił, zasługą „Solidarności” było wytyczenie szlaku na polskiej drodze do wolności. – Wydawało się wtedy, że można zmienić i naprawić Polskę. Cel był jeden: godność człowieka, życie w prawdzie i wolności (...) 35 lat temu próbowano tę wolność zabić – mówił szef Instytutu.
Zwracając się do odznaczonych, dziękując im za poświęcenie w walce o niepodległość, prezes IPN zaznaczył, że wprowadzenie stanu wojennego było swoistym egzaminem, doskonale zdanym przez działaczy „Solidarności”. – IPN zrobi wszystko, by prawda o Państwa zmaganiach, oporze i świadectwie została przekazana następnemu pokoleniu – zapowiedział Szarek.
Odniósł się także do czasów po 1989 roku, kiedy – jak tłumaczył – „podział na dobro i zło próbowano zamazać”, m.in. nazywając autorów stanu wojennego „ludźmi honoru”. – Dziś bardzo ważny dzień – generałowie zostali zdegradowani – podkreślił szef IPN, komentując decyzję Ministerstwa Obrony Narodowej o odebraniu Wojciechowi Jaruzelskiego i Czesławowi Kiszczakowi stopni generalskich.
Lista osób odznaczonych:
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Alfred Znamierowski
Krzyż Wolności i Solidarności
- Tomasz Andrzejewski
- Marek Kazimierz Barański
- Tomasz Marcin Błoński
- Stefan Boczek
- Wojciech Jerzy Bogaczyk
- Franciszek Brach
- Monika Maria Brzezińska
- Ryszard Marian Ciarski
- Jarosław Ryszard Dubiel
- Jacek Gniadek
- Jan Krzysztof Goralski
- Małgorzata Iwona Grabowska–Kozera
- Jan Henryk Grzesiak
- Ewa Maria Hołuszko
- Tomasz Idźkowski
- Eliza Zofia Jadczak
- Zbigniew Stefan Jagiełło
- Robert Kalota
- Sławomir Kajetan Karpiński
- Jerzy Karwelis
- Edward Koleja
- Karol Kostrzębski
- Paweł Jarosław Kozera
- Maria Krzeczkowska–Neufeld
- Jerzy Zbyszko Kucharski
- Stanisław Łaszczyk
- Marek Mazur
- Jerzy Roman Neufeld
- Piotr Paweł Pacholski
- Jarosław Paweł Papis
- Marek Piekut
- Ewa Maria Pietruszka
- Stanisław Jan Pietruszka
- Wojciech Podgórzak
- Ryszard Bogdan Pusz
- Irena Zofia Romaszewska
- Marek Andrzej Sawejko
- Bogumił Janusz Sielewicz
- Leszek Teofil Skowroński
- Jerzy Tadeusz Stopa
- Krzysztof Kuba Sufin
- Zbigniew Syska
- Maria Elżbieta Szabłowska
- Piotr Tomasz Szynkiel
- Ligia Teresa Urniaż–Grabowska
- Jan Zajda
- Jarosław Marek Zdrojkowski
Pośmiertnie:
Wiktor Marian Stasiak