E-Księgarnia
Jedenasta edycja cyklu wykładów „Z kamerą po PRL-u”, w której spróbujemy przedstawić rzeczywistość peerelowską widzianą przez pryzmat filmów fabularnych i dokumentalnych, jak również kronik filmowych, powstałych w latach 1944–1989. Filmy zrealizowane w PRL stanowią specyficzne świadectwo kultury tamtych lat. Z jednej strony są, mimo wszystko, przynajmniej w jakiejś mierze odzwierciedleniem autentycznego życia, przetworzonym przez ideologiczne, a w jeszcze większym stopniu polityczne widzenie świata. Z drugiej pokazują, w jaki sposób konstruowany był tekst filmowy, jak przedstawiano pewną formę świata wyobrażonego, jak również wskazują na cechy charakterystyczne dla estetyki filmu fabularnego i dokumentalnego. Opowiemy o bardzo różnych zjawiskach charakterystycznych dla powojennego kina polskiego; zarówno tych, które wprost wynikały z polityki kulturalnej tamtego okresu, jak i tych niezależnych artystycznie. Oprócz arcydzieł polskiego kina, pokazane zostaną także fragmenty filmów o jednoznacznie propagandowym zabarwieniu. Na początku opowiemy, w jaki sposób można odczytywać tekst filmowy jako źródło wiedzy o Polsce Ludowej, a w kolejnych spotkaniach zaprezentujemy filmowe wizerunki, do których kino PRL-u odwoływało się często i chętnie, ale które wbrew pozorom, nie zawsze były proste i jednoznaczne.
Seminarium adresowane jest do nauczycieli historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, studentów kierunków humanistycznych oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych, z możliwością wykorzystania podczas egzaminu maturalnego z języka polskiego w nowej formule, sprawdzającej umiejętność analizy i interpretacji różnorodnych tekstów kultury, np. filmu. Proponujemy sześć spotkań w cyklu miesięcznym odbywających się od stycznia do czerwca 2017 r. Udział w seminarium – jako formie doskonalenia zawodowego – zostanie potwierdzony pisemne.
Ostatnie w tym roku szkolnym spotkanie odbyło się 5 czerwca br.
Temat: Peerelowskie kulinaria na taśmie filmowej
W badaniach nad kulturą fundamentalne znaczenie mają pytania o to, co jemy i pijemy, jak to robimy, gdzie i z kim. Te same pytania możemy zadać kinu PRL-u. Odpowiedzi na nie zależą jednak nie tylko od poszczególnych utworów, ale także od kontekstów społecznych, kulturowych, politycznych i gospodarczych. Zarówno kulinaria, jak i kino, zmieniały się z czasem. Na taśmie filmowej zostały zarejestrowane lokale gastronomiczne, stołówki zakładowe, potrawy, trudności z zaopatrzeniem, sposoby biesiadowania, zachowania i aspiracje społeczne, kulinarne marzenia klientów, jedzenie jako środek płatniczy. Były elementem filmowego świata przedstawionego, niekiedy istotnym rekwizytem, czasem nawet głównym bohaterem filmów, zarówno dramatów, jak i komedii. Przez sposób ukazywania kulinariów można było afirmować ówczesną rzeczywistość lub też poddać ją krytyce. Obserwując filmowe obrazy jedzenia i picia, przyglądamy się bowiem kinu polskiemu przez pryzmat kulinariów i kulinariom za pośrednictwem kina.
Pokazane zostały fragmenty następujących filmów: Obywatel Piszczyk, reż. Andrzej Kotkowski (1988), Irena do domu, reż. Jan Fethke (1955), Gangsterzy i filantropi, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski (1962), Miś, reż. Stanisław Bareja (1980), Mokry władca rozumu, reż. Janusz Zaorski (1977), Jak to się robi, reż. Andrzej Kondratiuk (1973), Czterdziestolatek, reż. Jerzy Gruza (1976), Kogel-mogel, reż. Roman Załuski (1988).
Wykład:
prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski, historyk filmu, autor m.in.: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu, Warszawa 2000; Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego, Bydgoszcz 2005; Piękny sen pedagoga. Literackie i filmowe portrety świata edukacji, Kraków 2005; Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej, Kraków 2006; Kino polskie po roku 1989, Bydgoszcz 2007; Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz 2013; Polskie seriale telewizyjne, red. Piotr Zwierzchowski, Barbara Giza, John Bates, Karolina Kosińska, Bydgoszcz 2015.
Miejsce spotkania:
Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25 (obok Trasy Łazienkowskiej).
Koordynator projektu:
Sławomir Stępień, tel. (22) 860-70-50, slawomir.stepien@ipn.gov.pl
Wstęp wolny