Nawigacja

Aktualności

Pokaz filmu „Most szpiegów” w ramach Przeglądu Filmowego „Kino w PRL – PRL w kinie” – Warszawa, 6 marca 2018

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie oraz warszawska KINOTEKA zapraszają na „Kino w PRL – PRL w kinie”. Współczesne wizje przeszłości w filmie.

W tym roku kontynuujemy prezentację współczesnych filmów historycznych. Wcześniej koncentrowaliśmy się na filmach powstałych przede wszystkim w okresie PRL-u, będących specyficznym świadectwem tamtej rzeczywistości. Teraz pokazujemy, jak współczesne kino historyczne – polskie, ale także europejskie i światowe – podejmuje interpretację takich tematów, jak np. postawy i zachowania człowieka w warunkach ekstremalnych, stosunek społeczeństw w państwach okupowanych przez Trzecią Rzeszę do Zagłady Żydów, realia życia w państwach bloku komunistycznego w okresie zimnej wojny, czy rozrachunek z komunistyczną przeszłością. Oprócz produkcji fabularnych, pokazujemy także filmy dokumentalne oraz materiały Polskiej Kroniki Filmowej.

Przegląd adresowany jest przede wszystkim do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i może stanowić interesujące uzupełnienie realizowanych we współczesnej szkole celów edukacji humanistycznej. Przy wyborze filmów staraliśmy się kierować możliwością ich wykorzystania podczas egzaminu maturalnego z języka polskiego w nowej formule, sprawdzającej umiejętność analizy i interpretacji różnorodnych tekstów kultury, np. filmu. Mamy nadzieję, że spotka się on z zainteresowaniem nauczycieli historii, języka polskiego i wiedzy o społeczeństwie oraz studentów kierunków humanistycznych. Wierzymy, że pomorze zrozumieć niełatwą, jakże często tragiczną historię XX w.

Tradycyjnie przed każdym spotkaniem odbędą się prelekcje, które wygłosi prof. Jerzy Eisler (IPN, Instytut Historii PAN). Udział w przeglądzie może być potwierdzony pisemnym zaświadczeniem.

Proponujemy sześć spotkań odbywających się w „Kinotece” w Pałacu Kultury i Nauki, raz w miesiącu, we wtorki od godz. 11.30 do 14.00.

WSZYSTKIE POKAZY SĄ BEZPŁATNE!

Zgłoszenia na wybrane seanse prosimy składać najpóźniej dzień przed projekcją.

Informacje i zgłoszenia:

Sławomir Stępień, tel. (22) 860 70 50, slawomir.stepien@ipn.gov.pl

Temat najbliższego (6 marca 2018) spotkania Obraz zimnowojennej rywalizacji mocarstw w filmie

Projekcja: Polska Kronika Filmowa [10 minut] oraz film „Most szpiegów”, reż. Steven Spielberg, prod. USA, Niemcy, Indie 2016 [140 minut]

Film nominowany i nagrodzony: Oscar (2016), Złote Globy (2016), BAFTA (2016), Grammy (2016) – zdobył 10 nagród i 33 nominacji.

Występują: Tom Hanks, Mark Rylance, Sebastian Koch, Alan Alda, Austin Stowell, Amy Ryan.

Rok 1957. Do zimnowojennego, zaśnieżonego Berlina, przyjeżdża James B. Donovan, prawnik z firmy ubezpieczeniowej, grany przez Toma Hanksa. Donovan, obdarzony spiżową moralnością, reprezentuje w amerykańskim sądzie Rosjanina Rudolfa Abla oskarżonego o szpiegostwo, a teraz lawiruje między interesami USA, NRD i Związku Sowieckiego, próbując doprowadzić w Berlinie do wymiany szpiega na amerykańskiego pilota. Pozbawiony oficjalnego mandatu swojego rządu, działający w szarej strefie, może polegać tylko na własnym rozsądku i talentach negocjacyjnych.

Tytułowy „most szpiegów” istnieje naprawdę. To most Glienicke, który łączy Berlin z Poczdamem. W latach 50. i 60. XX w., wyznaczał granicę między Berlinem Zachodnim a Wschodnim. Swoją sławę zyskał w czasach zimnej wojny, kiedy to kilkukrotnie posłużył Stanom Zjednoczonym i Związkowi Sowieckiemu jako miejsce wymiany szpiegów. Obraz Spielberga opowiada o pierwszym takim przypadku, kiedy to w 1962 r. złapanego w Ameryce sowieckiego agenta KGB płk. Williama Fishera (ps. Rudolf Abel) wymieniono na zestrzelonego na terenie Związku Sowieckiego amerykańskiego pilota Francisa Gary'ego Powersa. Prowadzącemu negocjacje Donovanowi udało się przy okazji przekonać władze NRD, by oddały amerykańskiego studenta Fredericka Pryora, który poszedł odwiedzić swoją dziewczynę po drugiej stronie budowanego właśnie muru berlińskiego.

„Most szpiegów” to przede wszystkim swoista hollywoodzka interpretacja historii wymiany Fishera za Powersa i Pryora i z tego powodu nie powinno dziwić, że pomija wiele ważnych z historycznego punktu widzenia kwestii (jak chociażby kryzys, jaki zapoczątkował nieudany lot zestrzelonego samolotu U2). To także dramat sądowy, połączony ze stylizowanym thrillerem politycznym w typie niedawnego „Szpiega” Tomasa Alfredsona. Mieszanka ta smakuje nadzwyczaj świeżo, w dużej mierze dzięki wystudiowanym, ale błyskotliwym dialogom i inteligentnej konstrukcji scenariusza, sygnowanego przez braci Coen i Matta Charmana. Coenowie, naczelni ironiści Hollywood, ulepili postać Donovana z frazesów o etosie i demokracji, które mogły zabrzmieć wiarygodnie chyba tylko w ustach Toma Hanksa – pierwszego sprawiedliwego, a zarazem ostatniego, który w epoce zimnej wojny mógłby pójść na jakikolwiek kompromis. To właśnie w tej postaci dochodzi do głosu klasycyzm reżysera, który zrobił dyskretny film propagandowy oskarżający USA lat 50. o moralną ślepotę graniczącą z szaleństwem, a zarazem odkupujący ewentualną winę sprytem jednostki, uzbrojonej w amerykańską konstytucję.

Piętnując dekadę maccartyzmu za antyradziecką paranoję (broniący szpiega Donovan spotyka w drodze do pracy same nienawistne spojrzenia), „Most szpiegów” zbliża się niebezpiecznie blisko do postępowych narracji o tym, że Stalin wcale nie był taki zły, że można było się z nim po wojnie dogadać i uniknąć chorych stosunków między jedną a drugą stroną żelaznej kurtyny.

Kiedy jednak Donovan trafia do sypiącego się, pełnego złodziei i czołgów Berlina Wschodniego, przekraczając budowany właśnie na jego oczach mur z zasiekami, ani Spielberg, ani widzowie nie mają chyba już wątpliwości, po której stronie mostu chcieliby się koniec końców znaleźć.

(wykorzystano fragmenty recenzji Sebastiana Smolińskiego, „Kino" 2015, nr 11)

Kolejne spotkanie:

Filmowy portret społeczeństwa w realiach państwa komunistycznego – 17 kwietnia 2018

Polska Kronika Filmowa [10 minut]

NAUCZYCIELKA, reż. Jan Hřebejk, prod. Czechy, Słowacja 2016 [100 minut]

Film nominowany i nagrodzony: Czeskie Lwy (2016), MFF w Karlowych Warach (2016).

Występują: Zuzana Mauréry, Zuzana Konečná, Csongor Kassai, Tamara Fischer, Martin Havelka.

do góry