Andrzej Rozmarynowicz (1923-1999). Żołnierz krakowskiego Kedywu i batalionu „Skała” AK
Był znany w Krakowie przede wszystkim jako wybitny prawnik, doradca prawny biskupa krakowskiego Karola Wojtyły i całej archidiecezji. Brał udział w wielu tzw. sprawach politycznych w okresie PRL, m.in. jako pełnomocnik rodzin zamordowanych Stanisława Pyjasa i Bogdana Włosika. Niewielu natomiast wie, że w młodości był żołnierzem ZWZ-AK, który wsławił się niejedną spektakularną akcją przeciwko Niemcom.
Polskim zabytkom poświęcił życie. Stanisław Lorentz
Urodzony 28 kwietnia 1899 r., historyk sztuki, konserwator i muzeolog. Był długoletnim (1935–1982, z przerwą w czasie wojny) dyrektorem Muzeum Narodowego w Warszawie, a także jednym z najgorętszych orędowników i realizatorów odbudowy Zamku Królewskiego. W czasie II wojny światowej dzięki Lorentzowi udało się Polakom uratować wiele bezcennych dzieł sztuki.
Posługa polskich księży w KL Dachau i jej upamiętnienie
W czasie II wojny światowej w Dachau przetrzymywano 2579 katolickich księży, w tym 1780 Polaków, spośród których Niemcy zamordowali 868. Dnia wyzwolenia, 29 kwietnia 1945 r., doczekało 33 tys. więźniów, w tym 830 polskich kapłanów.
Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej
Odbudowa państwa polskiego po przeszło wieku niewoli była procesem długotrwałym i żmudnym. II Rzeczpospolita powstawała na obszarach w znacznej części zniszczonych, w warunkach wojny trwającej dłużej niż w innych państwach europejskich.
Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku
Podczas ciężkich walk latem 1920 r., cofając się pod naporem wroga, wojska URL twardo utrzymywały obronę na swoim odcinku frontu, czym skutecznie zabezpieczały południowe skrzydło całego polskiego zgrupowania na Ukrainie.
Ucieczka z płonącego domu. Rodzina Lechów z Wólki w gminie Chmielnik
Żydom przebywającym u Lechów pomagali również mieszkańcy okolicznych wiosek, a niektórzy — jak rodzina Boberków czy Kaszubów — także ukrywali Żydów. Jednorazowo w gospodarstwie chroniło się od kilku do kilkunastu Żydów, a bywało że nawet powyżej dwudziestu. O pomocy jakiej udzielali miejscowym Żydom mieszkańcy Wólki w gminie Chmielnik mówi Tomasz Domański.
Wielki pożar szczecińskiej „Kaskady” 27 kwietnia 1981 r.
Pożar wybuchł najprawdopodobniej w wyniku przeciążenia instalacji elektrycznej. Wystarczyło, że sprzątaczka podłączyła przemysłowy odkurzacz do chałupniczo zainstalowanego gniazdka. Temperatura była tak wysoka, że w samochodach strażackich łuszczył się lakier. Po godzinie popularnej „Kaskady” już nie było, do wieczora dogaszano jej zgliszcza. W pożarze budynku zginęło 14 osób.
Pacyfikacja Dylągowej 25-26 kwietnia 1944 r.
Dylągowa to wioska położona pośród lasów w zachodniej części Pogórza Przemyskiego, w zakolu rzeki San, na jej prawym brzegu. Wieś dawniej należała do pow. brzozowskiego, obecnie znajduje się w granicach pow. rzeszowskiego. Według niemieckiego spisu, w marcu 1943 r. zamieszkiwały ją 1573 osoby. Prawie stuprocentową większość mieszkańców Dylągowej stanowili Polacy.
Polska Marynarka Wojenna w wojnie polsko-bolszewickiej i bitwa pod Czarnobylem (1920)
Siły polskie składały się z okrętu „Pancerny 1”, motorowej łodzi pancernej „MP1” oraz trzech uzbrojonych motorówek. Bolszewicy dysponowali 12 uzbrojonymi statkami i okrętami. Walki floty polskiej i bolszewickiej na Prypeci pomiędzy Lelowem i Czarnobylem trwały łącznie 12 godzin i były najbardziej zaciętym starciem Polskiej Marynarki Wojennej w tej wojnie.
Egzekucja żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Dreźnie
12 stycznia 1944 r. w kompleksie więziennym w Dreźnie przy placu Monachijskim odbyła się ostatnia w tym miejscu duża egzekucja żołnierzy polskiej konspiracji niepodległościowej.
„Rasowo wartościowe”. Germanizacja dzieci polskich
W czasie II wojny światowej III Rzesza realizowała program rabunku i germanizacji dzieci z Polski i innych okupowanych krajów, szczególnie z Europy Środkowo-Wschodniej. Program ten był częścią niemieckiego Generalnego Planu Wschodniego (Generalplan Ost), który przewidywał zasiedlenie okupowanej Polski ludnością niemiecką oraz wysiedlenie (bądź wręcz eksterminację) ludności polskiej.
Janusz Zajdel w oczach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
Wśród tzw. materiałów administracyjnych Departamentu III MSW, które trafiły do Archiwum IPN, znajduje się zbiór charakterystyk osób pozostających w kręgu zainteresowania operacyjnego SB MSW. Zainteresowanie oznaczało pobieżną inwigilację. Zbiór obejmuje lata 1967-1989, a dotyczy głównie lat 70. i 80.
