Nawigacja

Aktualności

Uroczyste otwarcie angielskiej wersji wystawy „Zimna wojna. Krótka historia podzielonego świata” w Memoriale Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu – Syhot Marmaroski (Rumunia) – 15 lipca 2018

W niedzielę 15 lipca 2018 r. na zaproszenie Instytutu Polskiego w Bukareszcie, odbyło się uroczyste otwarcie angielskiej wersji wystawy  „Zimna wojna. Krótka historia podzielonego świata”, przygotowanej przez warszawski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej.

Ekspozycja prezentowana jest w szczególnym miejscu, naznaczonym brutalnie historią XX w., czyli w jednym z najcięższych byłych więzień politycznych doby zimnej wojny w Syhocie Marmaroskim, gdzie od 1997 r. działa Memoriał Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu. Założyła go wspólnie z mężem Romulusem Rusanem (zmarłym w 2016 r.) i nadal prowadzi wraz ze swoją Fundacją „Academia Civica”, wybitna poetka, legenda walki o wolność polityczną i obywatelską w Rumunii Ana Blandiana.

Otwarcie wystawy zwieńczyło XX Szkołę Letnią, w której udział wzięła młodzież z wielu państw europejskich, a także wielu wybitnych historyków m.in. Stéphane Courtois, Dennis Deletant i Thierry Wolton. Gości przywitała prezes Fundacji „Academia Civica” Ana Blandiana. Po ekspozycji oprowadzili jej autorzy: dr Paweł Sasanka oraz Sławomir Stępień z Oddziału IPN w Warszawie, przybliżając jej najważniejsze założenia oraz historię i kontekst prezentowanych na niej fotografii, dotyczących kluczowych momentów zimnej wojny, która przez blisko pół wieku zdominowała powojenną historię świata. Ekspozycję będzie można oglądać do końca sierpnia br.

Memoriał Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu w Syhocie Marmaroskim jest byłym więzieniem Sighet, pochodzącym jeszcze z czasów austro-węgierskich. Po zakończeniu II wojny światowej, miejsce to było świadkiem szczególnie tragicznych wydarzeń. To tutaj trafiali przedstawiciele elity intelektualnej kraju (w tym byli ministrowie, naukowcy, ekonomiści, oficerowie, historycy, dziennikarze, politycy, duchowni), a także represjonowani przez władze rumuńscy opozycjoniści. Kiedy pod koniec lat 90. muzeum zostało otwarte dla zwiedzających, było to wówczas pierwsze na świecie miejsce upamiętniające ofiary komunizmu.

Ana Blandiana, autorzy wystawy oraz zastępca dyrektora Instytutu Polskiego w Bukareszcie Wojciech Mrozowski złożyli także kwiaty pod odsłoniętą w czerwcu br. tablicą upamiętniającą żołnierzy II Brygady Legionów Polskich (tzw. Karpackiej), którzy byli więzieni przez władze austro-więgierskie w syhockim więzieniu w 1918 r., po próbie przebicia się przez linię frontu w celu połączenia się z polskimi korpusami na terenie Rosji.

Wydarzenie w Syhocie Marmaroskim wpisuje się w szerszy kontekst polsko-rumuńskiego dialogu historycznego w 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości, a także w 25. rocznicę powołania Memoriału.

Wystawa „Zimna wojna” prezentowana była dotychczas w następujących państwach: w Danii i Niemczech oraz na Łotwie, Słowacji, Ukrainie, Węgrzech i Bułgarii.

 

*

Wystawa „Zimna wojna. Krótka historia podzielonego świata” jest zaproszeniem do podróży w nieodległą przeszłość, w realia konfliktu, który na blisko pół wieku od zakończenia II wojny światowej zdominował powojenną historię, wpłynął na życie milionów ludzi i ukształtował oblicze dzisiejszego świata. Totalny i wielopłaszczyznowy charakter zimnowojennej konfrontacji odcisnął swoje piętno na tak różnych obszarach życia, że każda próba pokazania w jednym miejscu i czasie, na jednej wystawie, z pewnością pozostawiłaby poczucie niedosytu. Mając to na uwadze, zaproponowaliśmy autorskie i siłą rzeczy subiektywne spojrzenie na historię zimnej wojny, nadając jej formę wielowątkowej opowieści. Składają się na nią wydarzenia, zjawiska i ich różne aspekty, znaczące – choć czasem mało znane lub wręcz zapomniane – dla przebiegu tego konfliktu.

Zimna wojna była w istocie wojną – określenie „zimna” nie powinno nas wprowadzać w błąd – czasami aż nadto gorącą, nawet jeśli do jawnej lub bezpośredniej konfrontacji zbrojnej między supermocarstwami dochodziło tylko incydentalnie i sporadycznie. Często też zimną wojnę sprowadza się jedynie do kilku haseł. Na myśl o niej z reguły nasuwają się takie skojarzenia, jak – pierwsze z brzegu – mur berliński, wyścig zbrojeń, wojny w Korei, Wietnamie czy Afganistanie, kryzys kubański. Zapewne jednak nie każdy potrafiłoby umiejscowić w tym kontekście takie wydarzenia, jak wojna domowa w Grecji, „debata kuchenna” między Nixonem i Chruszczowem, atak komunistycznych Chin na należącą do Kuomintangu wyspę Yijiangshan czy lądowanie Amerykanów na karaibskiej wyspie Grenadzie. Wystawa – mamy nadzieję – będzie także dobrą okazją do przywołania wielu zdań wypowiedzianych przez polityków po obu stronach zimnowojennej barykady, które na trwałe przeszły do historii, m.in. przemówienie Winstona Churchilla w Fulton, gdzie padły słowa o „żelaznej kurtynie”, Johna F. Kennedy’ego w Berlinie Zachodnim w rok po zbudowaniu muru berlińskiego, czy Leonida Breżniewa ogłaszającego doktrynę nazwaną jego imieniem.

O szczególnej sile wyrazu narracji decydują ilustrujące ją fotografie. Staraliśmy się, aby wśród słynnych zdjęć, które stały się już ikonami zimnej wojny oraz tych mniej znanych, dopełniających narrację, znalazły się nie tylko obrazy o charakterze dokumentacyjnym, ale także te zapadające w pamięć, skłaniające do refleksji. Powinna temu sprzyjać forma prezentacji – duże, przyciągające uwagę powiększenia, nie rywalizujące ze sobą o przestrzeń, którym towarzyszą kilkuzdaniowe komentarze. Tak więc podtytuł wystawy „Krótka historia podzielonego świata” oddaje jej istotę i intencje autorów – refleksję nad konfliktem, który na blisko pół wieku zdominował dzieje świata, nie aspirując przy tym do miana wyczerpującej kroniki wydarzeń.

Informacja o wydarzeniu na stronie Instytutu Polskiego w Bukareszcie

Informacja o wydarzeniu na stronie Memoriału Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu w Syhocie Marmaroskim

Informacja o wydarzeniu na stronie Memoriału Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu w Syhocie Marmaroskim

 

 

 

 

do góry