Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie we współpracy z Senatem Rzeczypospolitej Polskiej z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości zorganizowało konferencję popularnonaukową „Odbudowa państwa polskiego – prawo i polityka historyczna po 1918 roku”. Obrady odbyły się 6 listopada 2018 r. w gmachu Senatu RP.
– Rzeczpospolita nie zapomina o tych, dzięki którym jest, dzięki którym wróciła – mówił prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek podczas otwarcia konferencji. – Rzeczpospolita odrodzona właściwie nie potrzebowała polityki historycznej, świadomość, ile historia kosztuje, była w sercach. Szacunek do przeszłości, do tych, którzy o wolność walczyli, był czymś naturalnym. Odrodzona Rzeczpospolita nie była idealna, ale ówczesne elity były jej oddane. Rówieśnicy II RP, młodzi ludzie nie mieli wątpliwości, jak postąpić w czasie II wojny światowej. Odrodzona Rzeczpospolita stała się także punktem odniesienia w czasie niewoli komunistycznej, także dzisiaj powinnismy się do niej odnosić.
Mówiąc o licznych przedsięwzięciach IPN w związku z 100. rocznicą odzyskania niepodległości, prezes Instytutu wyraził nadzieję, że pozostaną po nich nie tylko publikacje, murale, ale przede wszystkim ślad w umysłach i sercach młodych ludzi.
Tytułowa odbudowa państwa polskiego po 1918 roku opierała się na dwóch podstawowych filarach, jakimi były prawo oraz polityka historyczna. Uczestniczący w konferencji specjaliści, w ramach dwóch paneli tematycznych, omówili oba te zagadnienia, wykazując przy tym, jak wielkie miały one znaczenie dla kształtowania polskiej państwowości oraz świadomości narodowej. Wydarzenie zwieńczone zostało panelem dyskusyjnym, w ramach którego naukowcy podjęli się oceny polityki historycznej II RP ze współczesnej perspektywy.
PROGRAM KONFERENCJI
10.00 – otwarcie konferencji
- Michał Seweryński, Wicemarszałek Senatu RP
- Kazimierz Wiatr, przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu RP
- Jarosław Szarek, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
Panel I: Prawo
moderator: Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski, Senat RP
- 10.20 – Powstanie państwa polskiego w świetle prawa międzynarodowego – prof. dr hab. Mariusz Muszyński, Sędzia Trybunału Konstytucyjnego
- 10.40 – Budowa porządku prawnego, prawo państwowe, konstytucje – dr hab. Sławomir Godek, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- 11.00 – Prawo cywilne – prof. dr hab. Grzegorz Jędrejek, Sędzia Trybunału Konstytucyjnego
- 11.20 – Prawo karne – prof. dr hab. Zbigniew Jędrzejewski, Sędzia Trybunału Konstytucyjnego
- 11.40 – Regulacje prawne służące polityce historycznej – Ewa Żaboklicka, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa, Oddział IPN w Warszawie
12.00 – Przerwa kawowa
Panel II: Polityka historyczna II RP
moderator: dr Tomasz Łabuszewski, Oddziałowe Biuro Badań Historycznych, Oddział IPN w Warszawie
- 12.20 – Budowa upamiętnień. Pamięć o bohaterach walk niepodległościowych w II Rzeczpospolitej – dr Piotr Oleńczak, Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
- 12.40 – Derusyfikacja – Michał Zarychta, Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie
- 13.00 – Deprusyfikacja – dr Barbara Świtalska-Starzeńska, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa, Oddział IPN w Warszawie
- 13.20 – Wychowanie patriotyczne w II Rzeczpospolitej – prof. dr hab. Grzegorz Nowik, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk
- 13.40 – Edukacja historyczna w literaturze – Magdalena Merta, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
14.00 – Przerwa kawowa
14.20 – Panel dyskusyjny: Ocena polityki historycznej II RP
moderator: prof. dr hab. Krzysztof Kawalec
- prof. dr hab. Jan Żaryn, Senat RP
- prof. dr hab. Włodzimierz Suleja, Biuro Badań Historycznych IPN
- dr hab. Paweł Skibiński, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
- dr hab. Piotr Cichoracki, Uniwersytet Wrocławski
15.20 – Podsumowanie i zakończenie konferencji