E-Księgarnia
W poniedziałek 6 maja 2019 r. w Przystanku Historia Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Z kamerą po II Rzeczypospolitej. Oblicza polskiego kina przedwojennego”.
Tym razem prof. Piotr Zwierzchowski omówił temat: „Kino PRL-u wobec II Rzeczypospolitej”.
II Rzeczpospolita pojawiała się w kinie PRL-u częściej niż można by się spodziewać, choć bardzo często jej wizerunek był zdecydowanie krytyczny. Wynikało to z polityki historycznej PRL, ale przesadą byłoby stwierdzenie, że wszystkie zarzuty wobec tej epoki były nieprawdziwe bądź wynikały jedynie z założeń politycznych czy ideologicznych. O niuansach oceny dwudziestolecia międzywojennego decydowały także liczne konteksty historyczne, kulturowe czy estetyczne. Warto także pamiętać, że czasem ta negatywna ocena stawała się dość dwuznaczna. Zamach stanu Ryszarda Filipskiego i Polonia Restituta Bohdana Poręby krytycznie pokazywały II Rzeczpospolitą, ale były też pochwałą silnego państwa i przywódcy.
Być może najważniejszym filmem o II Rzeczypospolitej była Śmierć prezydenta Jerzego Kawalerowicza, w którym dzięki historycznej rekonstrukcji pojawiały się pytania o władzę, demokrację i państwo, a dzięki temu, że twórcy pozwalali przedstawić swoje racje obu stronom, dawali w ten sposób Polakom lekcję o sensie demokracji.
Dwudziestolecie międzywojenne było też nierzadko scenerią filmów gatunkowych, na przykład kina sensacyjnego czy melodramatów, ale nawet w tych filmach, w których przeszłość wydaje się być jedynie atrakcyjną wizualnie przestrzenią, scenerią spektaklu, do głosu dochodziły tęsknoty widzów za dawnym (niby) lepszym światem. Widać to w polskiej odmianie kina retro, które przedstawiało obraz Złotej Ery, przeszłości, w której wszystko działo się lepiej.
Pokazane zostały fragmenty następujących filmów: Celuloza (1953), reż. Jerzy Kawalerowicz; Zezowate szczęście (1959), reż. Andrzej Munk; Sól ziemi czarnej (1969), reż. Kazimierz Kutz; Śmierć prezydenta (1977), reż. Jerzy Kawalerowicz; Sprawa Gorgonowej (1977), reż. Janusz Majewski; Znachor (1981), reż. Jerzy Hoffman; Limuzyna Daimler-Benz (1981), reż. Filip Bajon; Zamach stanu (1980), reż. Ryszard Filipski; Polonia Restituta (1982), reż. Bohdan Poręba; Kariera Nikodema Dyzmy (1980), reż. Jan Rybkowski, Marek Nowicki; Vabank (1981), reż. Juliusz Machulski.
Wykład: prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski, historyk filmu, autor m.in.: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu, Warszawa 2000; Pęknięty monolit. Konteksty polskiego kina socrealistycznego, Bydgoszcz 2005; Piękny sen pedagoga. Literackie i filmowe portrety świata edukacji, Kraków 2005; Spektakl i ideologia. Szkice o filmowych wyobrażeniach śmierci heroicznej, Kraków 2006; Kino polskie po roku 1989, Bydgoszcz 2007; Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz 2013; Polskie seriale telewizyjne, red. Piotr Zwierzchowski, Barbara Giza, John Bates, Karolina Kosińska, Bydgoszcz 2015.
Seminarium jest bezpłatne.
Kolejne spotkanie:
II Rzeczpospolita w kinie polskim po roku 1989 – 27 maja 2019
Informacje: Sławomir Stępień (slawomir stepien@ipn.gov.pl; 22 860 70 50)