Nawigacja

Aktualności

Apel w związku z upamiętnieniem Teodora Pajewskiego

Z uwagi na prowadzone przez Instytut Pamięci Narodowej działania zmierzające do upamiętnienia Teodora Pajewskiego, prosimy o pomoc w odszukaniu rodziny poniżej przedstawionej osoby:

Teodor Pajewski, urodził się w dniu 14 września 1915 r. w Warszawie. Jego ojciec również nosił imię Teodor, matka z domu Czarnecka, prawdopodobnie nosiła imię Julia. Z wielkim prawdopodobieństwem w czasie okupacji niemieckiej Pajewscy mieszkali w Warszawie na Brukowej 8 (Praga), a także na ulicy Willowej 8 pod numerem 3 (Mokotów). Niewiele wiemy o jego dzieciństwie i okresie szkolnym. Prawdopodobnie ukończył szkołę kolejarską, bowiem w źródłach występuje, jako pracownik kolei. Być może uczęszczał również do szkoły podoficerskiej, ponieważ legitymował się stopniem wojskowym. Nie wiemy kiedy się ożenił, wiemy natomiast, że z owego związku urodziło się dwoje dzieci.

W marcu 1943 r. wyprowadził ze stacji kolejowej na Pelcowiźnie Rachele Auerbach. W kwietniu tego samego roku przeprowadził z getta (w trakcie powstania w getcie warszawskim) aktora i reżysera Jonasza Turkowa, który poświęcił mu wiele miejsca w spisanych wspomnieniach, wydanych w języku francuskim w 2005 r., pt. „La lutte pour la vie”. 

Jego najbardziej znamiennym czynem pozostaje wyprowadzenie w 1943 r. z niemieckiego obozu pracy SS w Trawnikach żydowskiego historyka Emanuela Ringelbluma, założyciela archiwum „Oneg Szabat”.

Teodor Pajewski za swoje zasługi dla ratowania życia ludzkiego został uhonorowany w 1977 r. medalem „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata” (zał. nr część 4 (T-Z) alfabetycznej listy imiennej Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata z Polski - stan na dzień 01.01.2013, numer akt 1270, rok nadania 1977) i posiada drzewko w muzeum Yad Vashem w Jerozolimie.

W trakcie Powstania Warszawskiego ppor. Teodor Pajewski, ps. „Szalony’ został wcielony do Batalionu Armii Krajowej „Łukasiński. Służył w 4 kompani „Niemen” (Dowódca por. Henryk Pokrzywnicki, ps. „Chwast”). Jednocześnie pełnił obowiązki zastępcy dowódcy I plutonu.

W dniu 8 października 1944 r. trafił do obozu jenieckiego w Łambinowicach (M.Stammlager 344) i otrzymał numer jeniecki 101705. Po kilku dniach pobytu 18 października 1944 r. został odesłany do obozu w Gros Born (Oflag II). Nie wiemy, czy przeżył ów obóz. Nie posiadamy informacji, czy dotarł do stalagu w Sandbostel (Niemcy) gdzie skierowano jeńców.

Wszystkie osoby, które mają jakiekolwiek informacje na temat rodziny bohatera prosimy o kontakt z dr. Arturem Podgórskim z warszawskiego Oddziału IPN (artur.podgorski@ipn.gov.pl; tel.: 509 682 559).

 

do góry