E-Księgarnia
Z okazji 40. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność” IPN przygotował wystawę plenerową, która 1 lipca 2020 r. została otwarta w kilkunastu miejscowościach, a przez wakacyjne miesiące odwiedzi w sumie 53 miejsca w kraju.
Na Mazowszu kolejnym miejscem po Warszawie-Ursus i Hali Głównej Dworca Centralnego jest Dom Polonii w Pułtusku (Park Zamkowy), gdzie 14 sierpnia 2020 r. wernisaż wystawy zorganizował Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie.
Ekspozycję w tym miejscu można oglądać do 28 sierpnia 2020 r.
„TU rodziła się Solidarność” obejmuje najważniejsze wydarzenia, które latem 1980 r. rozgrywały się w całym kraju. Fragment opowiadający o Mazowszu, o rodzącym się tu wielkim ruchu społecznym, przygotował Oddział IPN w Warszawie. Przypominamy instytucje i zakłady pracy, w których w od lipca do września 1980 r. powstawała „Solidarność”.
Miesiące wakacyjne są świadkami kolejnych odsłon tej unikatowej wystawy. Składają się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych, ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Teksty na panelach wystawowych są prezentowane w języku polskim i angielskim.
Kolejne miejsca prezentacji wystaw tworzą w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie. W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność”, mają udział miliony najczęściej anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd.
W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie.
Serdecznie zapraszamy na otwarcie wystaw w naszym regionie!
FINAŁ OGÓLNOPOLSKI
28 sierpnia 2020 r. Warszawa: Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
***
W dniu 17 września 1980 roku na spotkaniu przedstawicieli komitetów strajkowych i założycielskich w Gdańsku utworzono NSZZ „Solidarność” i powołano Krajową Komisję Porozumiewawczą z przewodniczącym Lechem Walęsą. Dnia 22 września uchwalono statut związku, 24 października dokonano wstępnej rejestracji w sądzie wojewódzkim w Warszawie. Ostatecznie statut zarejestrowano 10 listopada 1980 roku. W momencie rejestracji Związek liczył ok. 10 mln członków (80% zatrudnionych). Naczelną władzą był Zjazd Delegatów, władzę wykonawczą sprawowała Krajowa Komisja Porozumienia (KKP, od września 1981 roku Komisja Krajowa – KK) z siedzibą w Gdańsku. Związek przyjął strukturę regionalną (38 regionów oraz 2 okręgi).W wielu miastach na terenie Mazowsza powstawały w sposób spontaniczny Komitety Założycielskie, z których utworzono Oddziały Miejskie Regionu. Makroregion warszawski skupiał oddziały: ostrołęcki, ciechanowski. siedlecki, płocki, radomski, łomżyński, pułtuski, skierniewicki. Region organizacyjnie nie odpowiadały podziałowi administracyjnemu kraju. Przedstawiciele Komisji Porozumiewawczych byli członkami Prezydium Regionu Mazowsze. Region Mazowsze liczył około 1mln.800 tys. członków. NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze Oddział Pułtusk zrzeszał pracowników największych zakładów produkcyjnych bądź oddziały utworzone na terenie miasta i gminy: Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Pełta”– przewodniczący Stanisław Korzeniowski; Warszawska Fabryka Platerów „Hefra” – przewodniczący Zdzisław Kowalczyk; Instytut Łączności – przewodniczący Ryszard Bocheński; Fabryka Sprzętu Oświetleniowego i Urządzeń Technologicznych „Polam” – przewodniczący Bolesław Szerypo; Państwowy Ośrodek Maszynowy – przewodniczący Stanisław Studziński; Zespół Opieki Zdrowotnej – przewodnicząca Urszula Urbańska-Szerypo; Inspektorat Wychowania i Oświaty – przewodniczący Andrzej Kołakowski; Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego i Ludowego „Cepelia” – przewodniczący Roman Wielogórski; Spółdzielnia Pracy Przetwórstwa Spożywczego w Kleszewie – przewodniczący Stanisław Bartołd; Warszawskie Przedsiębiorstwo Nasienne „Centrala Nasienna” – przewodnicząca Zofia Żbikowska; Narodowy Bank Polski i PKO Oddział Pułtusk – przewodnicząca Krystyna Farska; Związek Spółek Wodnych – przewodniczący Wojciech Krzyżewski i wiele innych. Skład Prezydium NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze Oddział w Pułtusku był następujący: na stanowisku przewodniczącego był Tadeusz Ochtabiński a zastępcą przewodniczącego został Edward Sieńkowski, sekretarzem zaś została wybrana Wiesława Stryjek. Po ogłoszeniu stanu wojennego (13 grudnia 1981 roku) NSZZ „Solidarność” został zdelegalizowany. Aresztowano i internowano około z terenu Pułtuska 20 działaczy, w aktach nie ma wykazu osób internowanych. Mimo terroru, od pierwszych dni stanu wojennego działacze związkowi, którzy uniknęli aresztowania, organizowali tajne struktury NSZZ „Solidarność”. W grudniu 1982 roku stan wojenny został zawieszony, a 22 lipca 1983 roku Rada Państwa ogłosiła jego zniesienie.